Slaap kindje, slaap: 'Help! Mijn kind wil niet slapen.'

Word je kind elke nacht wakker? Raakt je kleine dreumes maar niet in slaap? Schreeuwt hij het hele huis bijeen of slaapt ze alleen in als ze bij jou in bed ligt? Slaapproblemen bij kinderen komen op alle leeftijden voor, maar dat betekent niet dat je je meteen ongerust hoeft te maken. De meeste slaapstoornissen bij baby’s en peuters lossen zich in de loop der jaren vanzelf op. Maar jij bent er natuurlijk wel even zoet mee. Voor jou en je gezin kan zo’n slecht slapertje namelijk voor heel wat frustraties en vermoeidheid zorgen. Wij willen niets liever dan ouders als jullie een rustige nacht bezorgen. Daarom helpen we jullie in dit artikel zoeken naar de mogelijke oorzaak en aanpak om de slapeloosheid dragelijker te maken.

kind kan niet slapen

Slaapproblemen aanpakken bij kinderen: oorzaken en oplossingen

Elk kind heeft wel eens problemen met inslapen of doorslapen. Kinderen die niet makkelijk inslapen, verzinnen vaak van alles om nog wat langer op te blijven. Vaak worden ze, net als volwassenen, ook midden in de nacht wakker. In de meeste gevallen draait een kind zich om, kreunt het eens en valt het weer in slaap. Maar niet alle kinderen raken weer in slaap.

Verlatingsangst

slaapproblemen verlatingsangst

Heb jij er een gewoonte van gemaakt om bij je kindje te blijven tot het slaapt? Dan huilt het vast als het ’s nachts alleen wakker wordt. Het is een typisch kenmerk van verlatingsangst. Vanaf 8 maanden raakt je ukkepuk gehecht aan jou. Als je de ruimte verlaat, beseft het nog niet dat je in de buurt bent. Het is bang dat je nooit meer terugkomt.

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Daarom is het belangrijk dat je je kindje leert om alleen in slaap te vallen, zonder dat het bang is om je te verliezen. Je kan scheidings- of verlatingsangst verminderen door niet fysiek aanwezig te zijn in dezelfde kamer van je baby, maar wel in de kamer ernaast wat geluid te maken. Zing bijvoorbeeld een liedje of rommel wat in de kasten. Zo beseft je kleintje dat je wel nog in de buurt bent, ook al kan het je niet zien. Of speel eens ‘kiekeboe’. Verstop je achter je handen of achter een kussen en laat je kind het voorwerp wegduwen. Hop, daar ben je weer!

Nee! Ik wil nog niet naar bed

Rond de leeftijd van 18 maanden wordt een peuter een pak mobieler. Hij leert kruipen, zet zijn eerste stapjes en krijgt een eigen willetje. Vraag je je kind om te gaan slapen, dan krijg je gegarandeerd ‘neen!’ te horen. Want gaan slapen, betekent namelijk dat de activiteiten en ontdekkingen moeten stoppen. En daar heeft die kleine dreumes nu écht geen zin in.

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Je doet er goed aan om je kind niet te smeken om naar bed te gaan, maar resoluut te melden dat het bedtijd is.

Hoofdbonken

Sommige kinderen hebben een vreemde manier om zichzelf in slaap te wiegen. Ze bewegen met hun hoofd van voren naar achteren of stoten het herhaaldelijk tegen de muur, de bedrand of het kussen. Het kan gebeuren dat je kind op handen en voeten zit en daarbij een grommend geluid maakt. Hoofdbonken is geen zeldzaam verschijnsel. Het komt voornamelijk voor bij kindjes die ongeveer 9 maanden oud zijn (meer dan 50%). Tegen de tijd dat ze 2 jaar zijn, heeft nog maar 1 kind op 5 er last van. Kinderen doen het om tot rust te komen, zoals wanneer ze gewiegd worden. Het zou ook te maken hebben met de ontwikkeling van de hersenen. Naargelang de hersenen rijpen, vermindert tot stopt het hoofbonken helemaal.

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Hoewel kinderen die bonken met hun hoofd zich zelden pijn doen, is het verstandig om toch wat bescherming te voorzien. Al was het maar voor je eigen gemoedsrust. Bevestig bijvoorbeeld een mousse aan de bedrand of tegen de muur. Verder kan je met muziek of een verhaaltje proberen om je kind tot rust te brengen voor het slapengaan. Maar besteed er verder niet veel aandacht aan. Zo vermijd je dat je kind je aandacht als beloning beschouwt.

Angst voor de monsters onder het bed

monsters-slaapproblemen-kinderen

Als je van jezelf vindt dat je veel fantasie hebt, dan is dat wellicht nog niets in vergelijking met de fantasierijke geest van een kind tussen 2 en 4 jaar. Als de gordijnen spoken worden en de kleren aan de kapstok in wrede monsters veranderen, durven ze uit angst niet slapen.

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Probeer je kind niet gerust te stellen door onder het bed en in de kasten op zoek te gaan naar boze wezens. Zo geef je het signaal dat monsters zich wel degelijk kunnen schuilhouden in de kinderkamer. Sus het jongetje of meisje liever door te zeggen dat die niet bestaan. Neem je kindje ook niet bij jou in bed, want zo wek je de indruk dat het bij jou veiliger is dan in het eigen bedje.

Slaapwandelen bij kind

Je hoort hier en daar wel eens iets over een kind dat slaapwandelt, maar als het jouw kind overkomt, is het toch raar om zien. Slaapwandelen komt meestal voor bij kinderen tussen 3 en 5 jaar en gebeurt vaak tijdens de eerste uren van de nacht. Het kind wandelt door het huis met opengesperde ogen. Het reageert niet op wat je zegt en het is alsof het ongeleid rondloopt. Na enkele minuten of een half uur kruipt het kind vaak gewoon weer in bed. Wees gerust, een kind blijft niet voor eeuwig slaapwandelen. Ten laatste tegen de pubertijd is deze slaapstoornis verdwenen.  

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Er bestaat niet echt een aanpak om dit slaapprobleem te doorbreken. Als ouder kan je namelijk weinig doen om het slaapwandelen te voorkomen. Wél kan je je kind beschermen tegen ongelukken. Sluit alle ramen en deuren, doe rondslingerend speelgoed netjes aan de kant of zet een hekje voor het trapgat. Hoewel je vaak hoort dat slaapwandelaars goed weten wat ze doen tijdens hun wandeling, is het omgekeerde waar.

Nachtmerries

kind heeft nachtmerries

Iedereen droomt wel eens slecht, maar vooral kleuters tussen 4 en 6 jaar hebben dikwijls last van nachtmerries. Dat komt omdat ze in die periode heel wat indrukken, belevenissen en gevoelens te verwerken krijgen. Op school, in het pretpark, bij vriendjes thuis … Wat ze overdag als indrukwekkend of beangstigend ervaren, verwerken ze ’s nachts in de vorm van nachtmerries.

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Troost je schattebol door die dicht tegen je aan te drukken of op de rug te aaien. Vertel dat het veilig is en bewijs het eventueel door het licht aan te steken in de kamer. Zo ziet je kleintje met eigen ogen dat er helemaal geen monsters en spoken zijn. Neem zijn of haar angst ernstig en praat erover als je kind dat wil. Zwijg erover als het er zelf niet over begint. Hoewel het verleidelijk is, neem je je kind beter niet bij jou in bed. Zo geef je de boodschap dat het bij jou veiliger is dan in zijn eigen nestje. Het gevolg is dat je kind niet meer naar zijn eigen bed durft.

Bedplassen

15 procent van de kinderen jonger dan 5 jaar plast wel eens in bed. Meestal is de oorzaak niet zorgwekkend en gaat het op een latere leeftijd vanzelf over. In sommige gevallen is er een medische oorzaak. Vermoed je dat laatste? Raadpleeg in dat geval je arts.

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Blijf in elk geval altijd rustig en steun je kind. Maak duidelijk dat je het niet erg vindt en dat het geen probleem is. Geef je kindje positieve prikkels, zoals een dikke knuffel of een kleine verrassing na een droge nacht. Op die manier wordt bedplassen in heel wat gevallen verholpen.

Paniekaanvallen

Jaagt je kind je de daver op het lijf doordat het rechtop in bed zit en angstig, met opengesperde ogen recht voor zich uit kijkt, terwijl het onsamenhangende zinnen uitkraamt? Het lijkt je niet te herkennen en is bovendien onbereikbaar. Rustig, je pagadder is niet gek geworden, maar heeft een nachtelijke paniekaanval. Zulke aanvallen komen voornamelijk voor rond de leeftijd van 5 jaar. Altijd tijdens de diepe slaap. Ze gaan vaak ook gepaard met schreeuwen, overmatig zweten en een versnelde ademhaling en hartslag. Hoewel zo’n aanval op jouw netvlies gebrand staat, herinnert het kind zelf zich er ’s ochtends niet meer van. Oef!

Aanpak/oplossing slaapprobleem van het kind:

Maak je kind in geen geval wakker, want de kans bestaat dat het juist erg agressief reageert. Weet dat zo’n paniekaanval vanzelf overgaat na een tiental minuutjes. Je hoeft je kind nadien ook niet te troosten, want het was niet aan het dromen.

Medische oorzaken: slaapapneu of autisme

Bovenstaande oorzaken van slaapproblemen bij kinderen zijn meestal onschuldig. Maar slechts slapen kan ook een medische oorzaak hebben.

Slaapapneu

Sommige kinderen – vooral kinderen met obesitas – hebben slaapapneu, soms met beginnende hart- en vaatproblemen. Mogelijke symptomen van slaapapneu zijn snurken (niet noodzakelijk), moeilijke of stokkende ademhaling tijdens de slaap, nachtelijk zweten, bedplassen na zes jaar, hyperactiviteit (jongere kinderen), vermoeidheid (oudere kinderen) prikkelbaarheid, concentratiestoornissen, het minder goed doen op school ...

Autisme

Ook kinderen met autisme hebben vaak last van slaapproblemen. Niet alleen de jongeren zelf ervaren dit als een probleem, ook de ouders hebben het moeilijk met de slapeloosheid van hun kind. De in- en doorslaapproblemen, de mindere prestaties op school en de verminderde slaapkwaliteit van de ouders zelf hebben gevolgen voor de sfeer binnen het hele gezin.

Hoe kan je slaapproblemen aanpakken bij kinderen met autisme of slaapapneu? Daarvoor verwijzen we je door naar je huisarts. Hij zal je zeker het gepaste slaapadvies geven.

Heb je alles al geprobeerd, maar helpt er niets?

De slaapproblemen van je kind kunnen ouders te veel worden. Als onze tips echt niet helpen, ga je best eens langs bij je huisarts of bij een medewerker van Kind en Gezin. Zij geven je gegarandeerd een antwoord op al je vragen én op maat van jouw ukkepuk.

Op zoek naar een kinderbed of -kussen? Kom langs of maak je afspraak.